Wat doet het met een lijf als je een maand lang geen bewerkte producten uit de supermarkt eet? Een aantal journalisten van het Vlaamse weekblad Knack zetten zichzelf een maand op een onbewerkt dieet. Geen wetenschappelijk onderzoek, maar waarschijnlijk wel een beetje geïnspireerd op Kevin Hall. Het is een case study die tot nadenken stemt, hopen de initiatiefnemers.

Fabrieksvoedsel is overal, zelfs waar je het niet verwacht. Ook ‘gezonde’ producten als een potje hummus, kindervoeding en gepelde garnalen zijn ultrabewerkt. Knack Weekend-journalisten Eva Kestemont en Lotte Philipsen vroegen zich af wat er zou gebeuren als ze een bepaalde periode alleen vers gemaakt voedsel zouden eten.

Het leidde tot een experiment. Tien journalisten van Knack en Knack Weekend besloten een maand lang alle voedingswaren uit een fabriek van hun menu te schrappen. Voor en na het experiment lieten ze zich medisch screenen. Een deel onder het toeziend oog van een arts die via bloed- en urinetesten de belangrijkste parameters in beeld bracht. De andere personen lieten zich medisch volgen door Leadlife, een gezondheidscentrum dat via het monitoren van heel wat data mensen begeleidt naar betere levensstijlkeuzes.

Basisspelregel
De journalisten hanteerden het internationaal gebruikte NOVA-systeem als leidraad voor de definitie van bewerkte voeding. Een sluitende definitie is namelijk moeilijk te vinden. Bovendien levert ook NOVA grijze zones op. De journalisten hanteerden als basisregel dat ze alles mochten eten en drinken zolang het zelf gemaakt was of met zekerheid bekend was dat het was klaargemaakt in omstandigheden die de thuiskeuken benadert. Het was geen afslankdieet; koekjes waren niet uit den boze. Zolang ze maar zelf gebakken waren. Bij olijfolie en koffie werd het al moeilijker, daar kozen ze voor de meest ambachtelijke optie. De proefpersonen mochten nog steeds koekjes, taart en frisdrank consumeren en deden dat ook
Er zijn kanttekeningen te plaatsen bij het experiment. Een maand is erg kort om veranderingen te bewerkstelligen in het lichaam en die te kunnen meten. Het aantal proefpersonen is beperkt.
Een wetenschappelijk onderzoek is het dan ook niet. Desondanks geeft het experiment enkele opmerkelijke resultaten, vindt Knack.

Verloren buikvet
Zo verloren alle proefpersonen gewicht. Gemiddeld lag het gewichtsverlies op 1,78 kg per persoon, het hoogste gewichtsverlies was 3,4 kg. Daarbij willen de initiatiefnemers benadrukken dat er nutritioneel niets moest veranderen. De proefpersonen mochten nog steeds koekjes, taart en frisdrank consumeren en deden dat ook. Voor de journalisten staat vast dat er iets is aan ultrabewerkt eten is dat ons dik maakt. Uit diepere analyses van Leadlife blijkt dat het verloren gewicht vooral buikvet betreft, de ongezondste vetvoorraad in ons lijf. Bij alle proefpersonen daalde de hoeveelheid kwik significant, zelfs tot onder de te meten waarde.

Zware metalen
Bij alle proefpersonen daalde de hoeveelheid kwik significant, zelfs tot onder de te meten waarde. Toch aten de proefpersonen niet plots minder of andere soorten vis. Vis wordt als boosdoener gezien voor de inname van teveel kwik. Een mogelijke verklaring zoeken de journalisten in de aanwezigheid van zware metalen in additieven. Ook de gemiddelde hoeveelheid cadmium (chocolade en zetmeel) en arseen (bewerkte graanproducten) halveerden.

Opvallendste case
Bij één van de proefpersonen, die voorheen “vrij ongezond leefde”, waren de persoonlijke resultaten verbluffend. Van deze persoon steeg het mentaal welbevinden gevoelig. Dat bleek uit de gestandaardiseerde medische vragenlijst, die 57 punten beter scoorde na het experiment. Deze persoon verloor 2,4 kilogram vet (op een totaal gewichtsverlies van 3,4 kilogram). Uit een nuchtere insulinetest concluderen de journalisten dat het risico op de ontwikkeling van diabetes en hart- en vaatziekte in de maand daalde. De meeste deelnemers gaven evenveel geld uit aan voeding als voor het experiment, hoewel wat ze kochten vaak duurder was
Waardering van voedsel
Naast hun feitelijke gezondheidsplaatje veranderde de visie op voedsel van de deelnemers. Ze gaven aan voedsel belangrijker te vinden, meer te waarderen en minder te verspillen. Het respect voor boeren en ambachtelijke voedselproducenten steeg. De meeste deelnemers gaven evenveel geld uit aan voeding als voor het experiment, hoewel wat ze kochten vaak duurder was. Ze kochten minder onderweg, gingen minder uit eten, gooiden minder weg en aten voedzamere producten. Door de aard van het experiment gingen ze tips en maaltijden uitwisselen. Eten werd een gemeenschappelijk, verbindend gebeuren, aldus de journalisten.

Het experiment vormt de komende weken de kapstok voor verschillende artikelen over ultrabewerkte voeding in het dossier Weet wat je eet. Initiatiefnemers Trui Engels, Lotte Philipsen en Eva Kestemont hopen hiermee het onderwerp te agenderen bij beleidsmakers, onderzoekers en industrie. (bron: Foodlog)